KEA TOUR - τουριστικες μεταφορες στην Κεα

Το νησί μας

Νήσος Κέα (Τζιά)
Πρωτεύουσα Νήσου: Ιουλίδα
Νομός: Κυκλάδων
Περιφέρεια: Νοτίου Αιγαίου
Γεωγραφικό Διαμέρισμα: Αιγαίο Πέλαγος
Χώρα: Ελλάδα
Έκταση: 130,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα
Πληθυσμός: 2.417 (Απογραφή 2001)

Η Κέα είναι το δυτικότερο κατοικήσιμο νησί των Κυκλάδων, το έκτο μεγαλύτερο σε έκταση Κυκλαδονήσι αλλά ταυτόχρονα και ένα από τα πιο αραιοκατοικημένα. Η επιφάνειά της Κέας εκτιμάται στα 130,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα ενώ έχει μήκος ακτών 88 χιλιόμετρα. Το ψηλότερο βουνό του νησιού είναι ο Προφήτης Ηλίας με υψόμετρο 568 μέτρα. Επίσης στην Κέα υπάρχει ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια (όρμοι) της Μεσογείου, ο κόλπος του Αγίου Νικολάου.

Η παλαιότερη ονομασία της Κέας ήταν Υδρούσα, ενώ κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας το νησί λεγόταν Τζιά. Η σημερινή του ονομασία οφείλεται στον ήρωα Κέω που ήταν επικεφαλής των Λοκρών από τη Ναύπακτο οι οποίοι κατά την αρχαιότητα κατέλαβαν το νησί. Στους αρχαϊκούς χρόνους (7ος - 6ος αιώνας), στην Κέα υπήρχαν τέσσερις ανεξάρτητες και δυνατές οικονομικά και πολιτιστικά πόλεις: η Ιουλίς, η Καρθαία, η Ποιήεσσα και η Κορησσός. Ερείπια των οποίων υπάρχουν εώς σήμερα και μαρτυρούν την μεγάλη ακμή του νησιού κατά την αρχαιότητα. Έπειτα κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, την Φραγκοκρατία και την Τουρκοκρατία το νησί περιήλθε σε παρακμή και ήταν ορμητήριο πειρατών. Από το 1830, η Κέα, όπως και όλες οι Κυκλάδες περιελήφθηκε στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.

Η Κέα είναι σχετικά αραιοκατοικημένο νησί, με εξαίρεση το Λιβάδι (Κορησσία), που αποτελεί το κεντρικό λιμάνι του νησιού, όπου ζεί το 15 - 20 % του μόνιμου πληθυσμού του νησιού. Ο μεγαλύτερος οικισμός (και πρωτεύουσα του νησιού) είναι η Ιουλίδα (χώρα), συγκεντρώνοντας το 30 % του μόνιμου πληθυσμού, Βουρκάρι (μαρίνα) που είναι η ακριβότερη περιοχή του νησιού. Ενώ οι ωραιότερες περιοχές του νησιού, λόγω του ότι παραμένουν ακόμη εμπορικά μη αξιοποιημένες, βρίσκονται στην βορειοανατολική μεριά. Μια εξ' αυτών είναι η Πέρα Μεριά που έχει αρκετές μικρές παραλίες, όπως το Σπαθί.

Στην Κέα σημαντικό αριθμό επισκεπτών προσελκύουν τα μονοπάτια της χτισμένα σαν πέτρινες σκάλες που διανύουν όλο το νησί. Το έντονο ανάγλυφο και οι μικροί όρμοι παρέχουν μοναδική ομορφιά στη διαδρομή. Επιπλέον το νησί έχει πολλά καταφύγια θηραμάτων κυρίως για αποδημητικά πουλιά αλλά και για κάποια αρπαρκτικά. Εντυπωσιακή είναι και η χλωρίδα που καταγράφει 3000 είδη φυτών (σταμναγκάθι, δρυς, ασφόδελοι και σφένδαμοι κυρίως αλλά και σπανιότερα είδη ορχιδέας κ.α.)

Οι περισσότεροι κάτοικοι της Κέας είναι αγρότες (εκτρέφουν αγελάδες, διατηρούν μελίσσια, καλλιεργούν αμυγδαλιές, αμπέλια, λίγα σιτηρά και κηπευτικά για εσωτερική κατανάλωση και πρόσφατα άρχισαν να ασχολούνται και με τον τουρισμό.

Παρόλο που βρίσκεται δίπλα στην Αττική (μόλις 16 μίλια νοτιοανατολικά από το Λαύριο, και 12 ναυτικά μίλια από το Σούνιο) και διαθέτει μερικές από τις ωραιότερες παραλίες των Κυκλάδων, η Τζιά έχει μείνει σχεδόν ανέγγιχτη από την τουριστική αξιοποίηση. Υπάρχουν ακόμα θαυμάσιες αμμουδερές παραλίες προσιτές μόνο με βάρκα ή με τα πόδια, με μοναδικά ανθρώπινα ίχνη κάποιο ερημοκλήσι, μια ψαροκαλύβα, ή ερείπια αρχαίων πόλεων.

Ο κόλπος του Αγίου Νικολάου στη βόρεια ακτή είναι ένα από τα ασφαλέστερα φυσικά λιμάνια των Κυκλάδων. Εδώ αναπτύχθηκε ένας από τους πρώτους οικισμούς στο νησί (γνωστός ως οικισμός της Αγίας Ειρήνης επειδή βρίσκεται στην ομώνυμη μικρή χερσόνησο δίπλα στο Βουρκάρι) που έδωσε έξοχα δείγματα του κυκλαδικού πολιτισμού του 2500 π.χ. και έφτασε στην ακμή του γύρω στο 1500 π.χ. Εδώ επίσης ήκμασε η ιωνική αποικία Κορησσία στους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους. Εδώ έβρισκαν ασφαλές καταφύγιο οι στόλοι των Βυζαντινών, των Φράγκων (1207-1278), των Ενετών (1296-1537), των Τούρκων (1537-1821) αλλά και πολλών πειρατών στα ταραγμένα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Το 1789 ο Λάμπρος Κατσώνης, αποκλείστηκε εδώ μέσα από τον τουρκικό στόλο, αλλά κατάφερε να διαφύγει σέρνοντας το καράβι του πάνω σε μια πολύ στενή γλώσσα ξηράς, που είναι σήμερα γνωστή ως «το πέρασμα του Κατσώνη».

Σχεδόν ολόκληρο το νησί αποτελείται από σχιστόλιθο, ένα υλικό που χρησιμοποιούν οι ντόπιοι - έμπειροι τεχνίτες της πέτρας οι περισσότεροι - για να χτίσουν τα σπίτια τους (καθοικιές), τις ξερολιθιές που συγκρατούν το λιγοστό χώμα (όχτες) που διατρέχουν όλη την ενδοχώρα, και τα πανέμορφα ξωκλήσια που στολίζουν κάθε γωνιά του νησιού.

Λίγο βορειοανατολικά από την Ιουλίδα, σε απόσταση δέκα λεπτών με τα πόδια σε ένα ωραίο καλντερίμι βρίσκεται το Λιοντάρι της Κέας, ένα αρχαϊκό γλυπτό (του 600 π.χ.) σε βράχο, που εικονίζει ένα λιοντάρι ξαπλωμένο και χαμογελαστό! Ίσως αυτός ήταν ο τρόπος που βρήκαν οι αρχαίοι κείοι για να εξορκίσουν το μυθικό λιοντάρι της Κέας - σύμβολο των συμφορών που έπληξαν το νησί στα αρχαια χρόνια.

Η Τζιά προσφέρει στον επισκέπτη την δυνατότητα να απολαύσει το κολύμπι σε πολλές μικρές η μεγαλύτερες παραλίες πολλές από τις οποίες δεν είναι επισκέψιμες, παρά μόνο εάν υπάρχει διαθέσιμη βάρκα η με τα πόδια.

Οι παραλίες που φθάνει δρόμος είναι: Η Κορησσία, τα Ξύλα, το Γιαλισκάρι, το Βουρκάρι, ο Οτζιάς, το Σπαθί, η Συκαμιά, ο Ορκός, ο Βρόσκοπος, οι Ποίσσες, ο Κούνδουρος, το Καμπί και το Λιπαρό.

Ο κόλπος του Αγίου Νικολάου είναι το φυσικό λιμάνι της Κέας και ο πρώτος σταθμός που θα σταθεί ο επισκέπτης. Ο γραφικός παραθαλάσσιος οικισμός της Κορησσίας είναι ένα σημαντικό τουριστικό κέντρο του νησιού. Προχωρώντας κατά μήκος του λιμανιού συναντάμε καταστήματα τουριστικών ειδών, παντοπωλεία, εστιατόρια, ουζερί, σουβλατζίδικα, ψησταριές, καφενεία, ζαχαροπλαστεία, super market, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Κάνοντας αυτή τη βόλτα ο επισκέπτης δεν υποψιάζεται ότι περπατά στη αρχαία πόλη Κορησσός η οποία μαζί με την Ιουλίδα, Καρθαία και Ποιήεσσα ήταν μια από τις τέσσερις ανεξάρτητες και δυνατές οικονομικά και πολιτιστικά πόλεις της Κέας. Κάθε πόλη είχε ξεχωριστή διοικητική και πολιτική διάρθρωση αλλά στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής, συνήθως συνεργάζονταν. Στο εσωτερικό του οικισμού της Κορησσίας την προσοχή σας θα τραβήξει η καμινάδα ύψους 45 μέτρων που ανήκει στο Εργοστάσιο Εμαγέ. Το εργοστάσιο, που ήταν το μοναδικό ελληνικό εργοστάσιο παραγωγής επισμαλτωμένων σκευών, λειτούργησε από το 1927 έως το 1957 ήταν το μεγαλύτερου της Μεσογείου και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή των κατοίκων. Γίνονται προσπάθειες να λειτουργήσει ένα μέρος του ως εκθεσιακός χώρος. Τα μηχανήματα του αυτή τη στιγμή, εκτιθενται από το Σύλλογο Φίλων Εργοστασίου Εμαγέ σε δημοτικό χώρο.

Στο τέλος της προκυμαίας απλώνεται η αμμουδιά της Κορησσίας με πεντακάθαρα νερά παρότι βρίσκεται στο λιμάνι. Σαν να την προστατεύει ο Αη Γιώργης που το ξωκλήσι του υψώνεται στο βράχο, εκεί που τελειώνει η αμμουδιά. Συνεχίζοντας τη βόλτα μας στον παραλιακό δρόμο και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου βρίσκουμε το Γιαλισκάρι. Η μικρή αυτή αμμουδιά με τα γαλανά νερά, μας αφήνει να ξαποστάσουμε κάτω από τα αρμυρίκια της, απολαμβάνοντας το καφέ μας από τo αναψυκτήριο που λειτουργεί. Ο δρόμος δε, από το λιμάνι μέχρι το Γιαλισκάρι, μας χαρίζει όμορφες εικόνες. Ο οικισμός του Γιαλισκαρίου δεσπόζει στον λόφο δίπλα από την παραλία και προσφέρει μαγευτική θέα στον κόλπο και το ηλιοβασίλεμα.

Αν πάρουμε τον παραλιακό δρόμο πίσω από την Κορησσία, αφού περάσουμε το λόφο του Αγίου Σάββα και τις περιοχές Μαράδες και Μελισσάκι μετά από έξι χιλιόμετρα χωματόδρομο φτάνουμε στην παραλία Ξύλα. Στα Ξύλα μπορούμε να φτάσουμε και μέσω της περιοχής Σταυρωτή απολαμβάνοντας την πανοραμική θέα της Κορησσίας και διανύοντας 4 χλμ. Τα Ξύλα είναι μια ερημική παραλία με άμμο και διάφανα νερά που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε. Καλό θα είναι να έχετε προμηθευτεί νερό αλλιώς θα αναγκαστείτε να φύγετε πιο γρήγορα από όσο θα θέλατε.

Το Βουρκάρι απέχει από την Κορησσία περίπου 2 χιλιόμετρα. Πρόκειται για ένα όμορφο ψαροχώρι, που παρά την τουριστική του ανάπτυξη διατηρεί το παραδοσιακό του χρώμα. Τους καλοκαιρινούς μήνες υποδέχεται στο γραφικό και ασφαλές λιμανάκι του, δεκάδες ιστιοφόρα και σκάφη αναψυχής. Από την προβλήτα του Βουρκαριού έως και την Αγ. Ειρήνη έχει cafe, μπαράκια, και ουζερί τα εστιατόρια σερβίρουν φρέσκο ψάρι καθώς και τη διάσημη αστακομακαρονάδα της Κέας.

Ανάμεσα στα μαγαζιά βρίσκεται και η γκαλερί «Βουρκαριανή». Εδώ εκθέτονται έργα πολλών γνωστών Ελλήνων καλλιτεχνών. Απέναντι από το Βουρκάρι, η χερσόνησος της Αγιας Ειρήνης μας καλεί να γνωρίσουμε την πανάρχαια ιστορία της, που ξεκινάει την εποχή του χαλκού έως το τέλος των Μυκηναϊκών χρόνων. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους αιγαιοπελαγίτικους προϊστορικούς οικισμούς, μια ακμάζουσα πόλη, η οποία ήταν κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου.

Στις ανασκαφές ανακαλύφθηκαν μαρμάρινα ειδώλια, πιθάρια, πήλινες εστίες με διακόσμηση καθώς και άλλα ευρήματα. Οι "Κόρες", από την ύστερη εποχή του χαλκού είναι από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα. Πρόκειται για πήλινα γυναικεία αγάλματα που έχουν τα χέρια στη μέση και φορούν μακριά ενδύματα. Στο Αρχαιολογικό μουσείο Ιουλίδας εκτίθενται ολα τα ευρήματα της Αγίας Ειρήνης. Λίγο πιο κάτω, βρίσκεται η Κόκκα. Η περιοχή αυτή ήταν από τους πιο σημαντικούς σταθμούς ανεφοδιασμού λιθάνθρακα (κοκ) πλοίων της Ελλάδας και πραγματική πηγή ζωής για τους Τζιώτες της εποχής. Έρημα στέκονται οι καρβουναποθήκες και τα καταλύματα των εργαζομένων που χτίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ο δρόμος σταματάει στο επονομαζόμενο Στενό τoυ Λάμπρου Κατσώνη που μας θυμίζει το ρόλο που έπαιξε η Τζια στην προεπαναστατική περίοδο του 1821. Ο Λάμπρος Κατσώνης όταν αποκλείστηκε στον όρμο του Αγίου Νικολάου από τους Τούρκους, κατόρθωσε να διαφύγει περνώντας το καράβι του από το στενό ισθμό της Κόκκας, με τη βοήθεια των κατοίκων, βγαίνοντας έτσι στο πέλαγος. Την εποχή εκείνη στην Κέα μυήθηκαν Φιλικοί όπως ο Ανδρέας Σοφιανός, ο Γεράσιμος Πάγκαλος κ.α, Από το στενό του Λάμπρου Κατσώνη, το μονοπάτι θα σας οδηγήσει στο φανάρι του Αγίου Νικολάου με υπέροχη θέα στο ηλιοβασίλεμα. Πρόκειται για τον πρώτο φάρο που άναψε στις Κυκλάδες το 1831 και τον δεύτερο στην Ελλάδα Ο φάρος, είναι χτισμένος στα ερείπια του ιερού ναού του Ποσειδώνα.

Σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από το Βουρκάρι, θα συναντήσουμε τον όρμο του Οτζιά, με την σπάνια φυσική ομορφιά, καταγάλανα νερά και πυκνά αρμυρίκια στην αμμουδιά. Ο Οτζιάς είναι ένας παραθεριστικός οικισμός και οι πέτρινες εξοχικές κατοικίες που είναι χτισμένες γύρω από τον κόλπο, αφομοιώνονται από το περιβάλλον ενώ δύο λευκά γραφικά εκκλησάκια, ο Άγ. Σώστης και ο Άη Γιώργης, στολίζουν την κάθε πλευρά του. Είναι ένας τόπος για ξεκούραση, μπάνιο, περίπατο αλλά και καλό φαγητό. Ταβερνάκια με υπέροχη θέα του κόλπου, περιμένουν τους επισκέπτες για γαστρονομικές απολαύσεις.

Ο δρόμος που συνεχίζει από τον Οτζιά μας οδηγεί στην προστάτιδα του νησιού Παναγία Καστριανή. Το επιβλητικό μοναστήρι βρίσκεται στο λόφο Καστρί πάνω σ' ένα βράχο. Από το 18ο αιώνα, απόκοσμο ατενίζει το πέλαγος. Το μέρος που κτίστηκε το μοναστήρι δεν είναι τυχαίο. Η Παναγιά, ήθελε το σπίτι της εκεί αφού εκεί βρέθηκε η εικόνα της.

Η Παράκαμψη του δρόμου λίγο πριν το Μοναστήρι μας οδηγεί στο Σπαθί. Στη περιοχή υπάρχουν εξοχικές κατοικίες και στην μεγάλη παραλία του Σπαθιού δίπλα στην άμμο μας περιμένει μία ταβέρνα - καφενείο.

Από το καράβι ακόμα, στο βάθος του ορίζοντα φαίνονται τα άσπρα μικρά σπίτια της χώρας. Η Ιουλίδα είναι η πρωτεύουσα του νησιού και σημείο αναφοράς της ιστορίας της Κέας. Κατά την περίοδο της Ρωμαϊκής κατάκτησης σταματά η αυτόνομη και η κοινοπολιτειακή λειτουργία των τεσσάρων πόλεων και η Ιουλίδα γίνεται το μοναδικό πολιτικό κέντρο του νησιού. Η διαδρομή των 5,5 χιλιομέτρων από την Κορησσία, μετά το Μυλοπόταμο με την πυκνή βλάστηση, την πλούσια πηγή της Φλέας, τους νερόμυλους, και τα παραδοσιακά προϊόντα, είναι ανηφορική και συναντάμε ξωκλήσια, κατοικίες, πλαγιές με δρυς (βελανιδιές) και αμυγδαλιές.

Στη πολυτραγουδισμένη βρύση του Ροκομένου, θα αφήσουμε το αυτοκίνητο στο πάρκινγκ που διαθέτει. Ανηφορίζοντας προς την «πιάτσα» η θέα είναι μαγευτική. Η είσοδος του οικισμού είναι ένα στεγάδι που οι τοίχοι του έχουν φιλοτεχνηθεί από τον ζωγράφο, Αλέκο Φασιανό. Στην Ιουλίδα θα βρείτε παντοπωλεία, γραφικά ταβερνάκια, σουβλατζίδικο, ουζερί, ζαχαροπλαστείο, καφέ, πιτσαρίες, μπαρ, super market, μαγαζιά με είδη δώρων και σουβενίρ. Περιδιαβαίνοντας στα λιθόστρωτα στενά δρομάκια με τα στεγάδια ο επισκέπτης θα εντυπωσιαστεί από το παραδοσιακό χρώμα και την αρχιτεκτονική της . Το Κάστρο έχει μαγευτική θέα και είναι χτισμένο με τους ογκόλιθους των αρχαίων τειχών και το μεσαιωνικό στεγάδι του αξίζει την προσοχή μας.

Στο δρόμο προς την πλατεία συναντάμε το Αρχαιολογικό Μουσείο που θα δούμε ευρήματα από τη νεολιθική περίοδο, μέχρι το τέλος του αρχαίου κόσμου. Η ιστορική και προϊστορική Κέα στεγάζεται σ' αυτό το όμορφο κτίριο. Στην πλατεία του οικισμού, γύρω από εμπορικά μαγαζιά υπάρχει το Δημαρχείο. Πρόκειται για ένα νεοκλασικό κτίριο, που κατασκευάστηκε το 1902 και κοσμείται από πήλινα αγάλματα του Απόλλωνα και του Ερμή. Στη δυτική πλευρά του κτιρίου, είναι εντοιχισμένα ένα αρχαίο γυναικείο γλυπτό και μια ανάγλυφη παράσταση των κλασσικών χρόνων.

Κοντά στην βρύση τρία πηγάδια δεσπόζει το παλιό σχολείο της Ιουλίδας, χαρακτηριστικό δείγμα νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο και θα αποτελέσει το νέο Πολιτιστικό Κέντρο. Στο χώρο αυτό ήδη στεγάζεται ο Πολιτιστικός Σύλλογος και λειτουργεί τους θερινούς μήνες Κινηματογράφος. Η Ιουλίδα, είναι περιστοιχισμένη από λαγκαδιές με πηγές και περιβόλια και είχε το μεγαλύτερο συγκρότημα ανεμόμυλων στις Κυκλάδες.

Πολλοί θρύλοι και παραδόσεις τυλίγουν τον ήρεμο και μυστηριώδη Λέοντα της Κέας που θα τον συναντήσουμε περπατώντας ενάμιση χιλιόμετρο μετά τον οικισμό. Πρόκειται για ένα βράχο, που πάνω του είναι σκαλισμένο ένα επιβλητικό λιοντάρι βυθισμένο στη μακαριότητα του, που ατενίζει την Ιουλίδα. Ο Λέων, χρονολογείται από τα αρχαϊκά χρόνια και οι μύθοι γύρω από αυτόν είναι πολλοί.

Παίρνοντας τον αυτοκινητόδρομο που ανηφορίζει από την Ιουλίδα, μετά από 11 χιλιόμετρα, θα δούμε της Ποίσσες Είναι ένας ήσυχος παραθεριστικός οικισμός με μεγάλη παραλία και θαυμάσια αμμουδιά. Η περιοχή έχει super market, ξενοδοχείο ενοικιαζόμενα δωμάτια και κάμπινγκ.

Πριν φτάσουμε στον κάμπο των Ποισσών σε μικρή παράκαμψη δεσπόζει ο επιβλητικός Πύργος της Αγ. Μαρίνας, που μαζί με τη βυζαντινή εκκλησία αποτελούν σπουδαίο αρχαιολογικό μνημείο της περιοχής.

Στην νότια Κέα, 16 χιλιόμετρα από την Ιουλίδα, βρίσκεται ο Κούνδουρος (η αρχαία Νηρησσός). Τουριστικός οικισμός με πανέμορφες αμμουδερές παραλίες που υποδέχονται η μια την άλλη και εντυπωσιακούς πετρόχτιστους μύλους που κατοικούνται. Θα βρούμε στην ευρύτερη περιοχή ενοικιαζόμενα δωμάτια και εστιατόρια.

Αν κάποιος περιηγητής θέλει να ανακαλύψει την Τζιώτικη φύση σε όλο της το μεγαλείο θα πρέπει να μπει στην ενδοχώρα του νησιού. Βγαίνοντας από την Ιουλίδα, ταμπέλες μας οδηγούν εκεί που χτυπάει η καρδιά της Κέας.

Η Περαμεριά είναι μια περιοχή κατάφυτη από βελανιδιές. Στο δρόμο συναντάμε παραδοσιακά Τζιώτικα αγροτόσπιτα, ξωκλήσια και βρύσες. Αν ακολουθήσουμε την ταμπέλα προς Συκαμιά θα φτάσουμε στην παρθένα της αμμουδιά ενώ σε άλλες δύο πανέμορφες παραλίες, καταλήγει ο δρόμος προς Καληδονύχι και Ψιλή άμμο. Η πρώτη παράκαμψη του δρόμο μετά την διασταύρωση της Περαμεριάς καταλήγει στον Ορκό εκεί θα δούμε τα παλιά λατομία και στην παραλία θα απολαύσουμε τα καταγάλανα νερά.

Πριν φτάσουμε στα Ελληνικά που απέχουν δέκα χιλιόμετρα από την Ιουλίδα, περνάμε την περιοχή Αστρά που πρόκειται για έναν αγροτικό οικισμό και απλώνεται στις νότιες υπώρειες του Προφήτη Ηλία, της ψηλότερης κορυφής της Κέας. Στα Ελληνικά, η θέα θα μας ταξιδέψει στην άλλη άκρη του Αιγαίου εκεί θα δούμε το παλιό σχολείο, και λίγες κατοικίες. Για την κατασκευή της κεντρικής βρύσης του αγροτικού αυτού οικισμού, χρησιμοποιήθηκαν κομμάτια από δωρικό κίονα.

Κοντά στο σχολείο, θα δούμε την βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου που στους τοίχους του διακρίνονται βυζαντινές αγιογραφίες. Ο οικισμός των Ελληνικών, συγκέντρωνε μεγάλο αριθμό αγροτικού πληθυσμού, στους αρχαϊκούς χρόνους. Συνεχίζοντας τον κεντρικό δρόμο, θα φτάσουμε στην Κατωμεριά. Η πιο αγροτική περιοχή του νησιού, καλύπτει τη νοτιοανατολική του πλευρά συγκεντρώνοντας τον μεγαλύτερο σε αριθμό πληθυσμό των τζιώτικων εξοχών. Ο Άγιος Νικόλαος είναι το σημείο συνάντησης των κατοίκων και απέναντι του, θα δούμε λείψανα παρατηρητηρίου των κλασσικών - Ελληνιστικών χρόνων. Γύρω από την πέτρινη πλατεία της Κάτω Μεριάς θα βρούμε, παντοπωλείο και παραδοσιακή ταβέρνα με τζιώτικες λιχουδιές. Λιθόστρωτα μονοπάτια οδηγούν από τα κατωμερίτικα υψώματα, στην ακτή της Καρθαίας.